Voormalig Bondskanselier van Oostenrijk Sebastian Kurz is schuldig bevonden aan het afleggen van een valse getuigenis tijdens een parlementair onderzoek. Kurz spreekt dit tegen en gaat in hoger beroep.
Sebastian Kurz was bondskanselier van de republiek Oostenrijk tussen 2017 en 2019 en daarna van 2020 tot 2021. Hij was in deze tijd ook de leider van de conservatieve Oostenrijkse Volkspartij (ÖVP). In die tijd was hij redelijk geliefd onder de Oostenrijkse bevolking. Tijdens zijn tweede termijn werd een onderzoek ingesteld naar vermeende belangenverstrengeling door Kurz en leden van zijn partij en regering.
Kurz werd ervan beticht te hebben gelogen tijdens een parlementair onderzoek naar corruptie tijdens zijn eerste ambtstijd. Dit onderzoek ging voornamelijk over de benoeming van Thomas Schmid als voorzitter van ÖBAG, de Oostenrijkse Aandelenmaatschappij. Deze organisatie is in handen van de staat en beheert de investeringen die de Oostenrijkse staat doet in genationaliseerde en deels genationaliseerde bedrijven. De aantijging was dat Kurz nauw betrokken was bij zijn benoeming en dat zijn benoeming in het belang van Kurz en de ÖVP zou zijn.
Meineed
Volgens de Oostenrijkse rechter heeft Kurz in dat verhoor meineed gepleegd, maar niet over zijn rol in de benoeming van Schmid tot ÖBAG-topman, maar over toezichthouders. Kurz is enkel op de hoogte gebracht van zijn benoeming en hij had daar verder geen bemoeienis mee.
De aanklager bracht Thomas Schmid naar voren om te getuigen tegen Kurz en zijn kabinetschef Bernhard Bonelli. De rechter vond zijn getuigenis “geloofwaardig”, terwijl de twee getuigen gebracht door de verdediging door hem werden neergezet als “ongeloofwaardig.” Deels omdat deze getuigen Russisch zijn.
Het beïnvloeden van de benoeming van de topman van ÖBAG ligt volledig binnen de macht van een Oostenrijkse Kanselier, maar volgens het Openbaar Ministerie probeerde Kurz zijn invloed te verdoezelen omdat dit politiek verkeerd zou uitpakken.
De rechter heeft Kurz en Bonelli in één van de drie aanklachten schuldig bevonden en veroordeeld tot een voorwaardelijke gevangenisstraf van acht maanden, maar aangezien Kurz in hoger beroep gaat blijft hij tot de onherroepelijke uitspraak een ‘verdachte’ in deze zaak.
Kurz is wel vrijgesproken als het gaat om verklaringen rondom de benoeming van Schmid.
I still stand by the fact that I didn't do that, and I am confident, that I will be exonerated in the second instance. Thanks to all the supporters for the encouragement over the last few days and weeks! 2/2
— Sebastian Kurz (@sebastiankurz) February 23, 2024
Advocaat: “26 maanden voor tekstinterpretatie”
De advocaten van Kurz en Bonelli verwierpen de beschuldiging van valse verklaringen en ook de onderliggende vraag of Kurz een beslissende invloed had op de benoeming van functies, of deed alsof hij dat deed, of er alleen maar over werd geïnformeerd, en riepen op tot vrijspraak. Er is geen verschil tussen “woord en werkelijkheid” in de uitspraken van Kurz’, zei Otto Dietrich.
Volgens de advocaten van Kurz en Bonelli heeft het Openbaar Ministerie 26 maanden nodig gehad om tekstberichten van Kurz en zijn naasten te interpreteren. Bonelli’s advocaat Werner Suppan verwees in zijn pleidooi naar de Amerikaanse psycholoog Wendy Wood, volgens wie het geheugen “notoir onbetrouwbaar” is en verandert elke keer dat iemand het over een onderwerp heeft. Het Openbaar Ministerie had 26 maanden nodig om ‘de tekst te interpreteren’. Suppan omschreef het verzoek van het OM om bewijs als een ‘vals verzoek’.
Kurz zelf gaf in zijn slotpleidooi aan dat de rechter hem kan geloven dat het niet zijn bedoeling was om voor de strafrechter te moeten verschijnen. Hij had zich beter kunnen voorbereiden op het parlementair onderzoek en hij kon zich zeker niet elk detail herinneren tijdens dat verhoor. Tijdens zijn verdediging klaagde hij wederom dat zijn uitspraken en tekstberichten verkeerd waren geïnterpreteerd door het OM.
Conservatief Wonderkind
Sebastian Kurz werd lang gezien als het conservatieve wonderkind. Dé persoon waar conservatieven een voorbeeld aan moesten nemen en naar op moesten kijken. In zekere zin klopt dit ook en is dit volledig terecht. Deels werd er naar hem opgekeken omdat hij op zijn 31e de jongste Kanselier in de Oostenrijkse geschiedenis werd. Hij trok de ÖVP uit de peilingkelder en won ruimschoots de verkiezingen van 2017.
Hij bracht de centrumrechtse ÖVP, die voor zijn aantreden als partijleider vrijwel gelijk stond aan het CDA, ver naar rechts en omarmde een zeer conservatieve aanpak en conservatief beleid in het verkiezingsprogramma. Zijn eerste coalitie, samen met de Vrijheidspartij Oostenrijk (FPÖ), was een redelijk succes. Het kabinet-Kurz I voerde duidelijk conservatief beleid door en was zeer populair bij het Oostenrijkse volk, maar toen de FPÖ verwikkeld raakte in het Ibiza-schandaal, waarin Vicekanselier Heinz-Christian Strache beloften deed aan een Russische oligarch waarvan bleek dat ze hem in de val wilde lokken.
Ibiza-affaire
Sebastian Kurz heeft toen vrij snel duidelijk gemaakt dat dit niet kan voortbestaan in de Oostenrijkse regering en heeft het ontslag van alle FPÖ-ministers geëist. De FPÖ heeft daarom de coalitie ontbonden en stemden Kurz in een Motie van Wantrouwen weg. Kurz werd vervangen door een technocratische kanselier tot er nieuwe verkiezingen waren gehouden. Bij deze verkiezingen wonnen Kurz en de ÖVP een monsterzege. Hij ging regeren met de Groenen. Ondanks de coalitie tussen links en rechts voerde het kabinet-Kurz II alsnog sterk conservatief beleid, zij het iets milder dan tijdens Kurz I.
Kurz heeft de weg vrijgemaakt voor verschillende rechtse partijen in heel Europa en liet zien hoe dit soort partijen verkiezingen konden winnen. De meeste van deze partijen proberen nog altijd zijn voorbeeld te volgen. En met succes. De PVV in Nederland won een monsterzege deels door eenzelfde soort campagne, Marine Le Pen versterkte haar positie in Frankrijk op eenzelfde manier en Giorgia Meloni won de Italiaanse verkiezingen ook door het profiel van Sebastian Kurz (deels) te kopiëren.
Andere rechtszaken
Dit is niet de eerste keer dat Kurz werd aangeklaagd door het Openbaar Ministerie. Hij heeft al enkele eerdere rechtszaken moeten doorstaan. Kurz werd in alle vorige gevallen vrijgesproken. Dit is de eerste keer dat hij werd veroordeeld. Deze zaken zijn vrij duidelijk politiek gemotiveerd. De Oostenrijkse regering en oppositie willen een terugkeer voorkomen omdat het hun eigen politieke carrières kan breken.
Kurz zelf zegt dat hij er nog steeds zeker van is dat hij de waarheid heeft gesproken tijdens zijn verhoor. Hij noemt de uitspraak “zeer oneerlijk” en hij zegt “verbaasd” te zijn. Hij heeft er vertrouwen in dat hij in hoger beroep alsnog wordt vrijgesproken van deze aanklacht tegen hem en zijn kabinetschef.