Over de laatste anderhalve dag poogde de Wagnergroep een bewapende opstand tegen de Russische macht, vooral door het falen van de Minister van Defensie Sergei Shoigu, en de recente acties van de Russische regering tegen Wagner en zijn leider Yevgeny Prigozhin.
Ze waren al in Moskou Oblast toen het bevel van Prigozhin kwam om terug te keren om “bloedvergieten te voorkomen” en daarmee was de opstand voorbij. Maar waarom startte Prigozhin deze opstand, wat hebben ze bereikt tijdens de opstand en wat is de uitkomst van deze opstand voor zowel de Russische regering als de Wagnergroep en Prigozhin.
Vrijdag
Yevgeny Prigozhin, de leider van de Wagnergroep, publiceert een video op een van Wagner’s officiële kanalen waarin hij voor het eerst sinds de oorlog begon de voornaamste reden voor de invasie van de Russische president Vladimir Poetin verwerpt. Op hun Telegram-kanaal gaf Prigozhin aan dat het “kwaad” van de Russische legerleiding moest worden gestopt en dat zijn huurlingenleger een “Mars voor Gerechtigheid” tegen het Russische leger zouden houden. Als reactie hierop opent de FSB, de opvolger van de KGB, een strafzaak tegen Prigozhin, waarin hij verdacht is van het oproepen tot “gewapende opstand”. De Plaatsvervangend Commandant van de Russische operatie in Oekraïne, Generaal Sergei Surovikin, riep Wagner op om hun oppositie tegen het Russische leger op te geven en terug te keren naar hun basissen.
Zaterdag
In de nacht waren de Wagnertroepen de Oekraïense grens met Rusland overgestoken en op weg naar Rostov-aan-de-Don. Op dat moment gaf Prigozhin aan dat Wagner bereid was om “alles te geven” tegen de Russische Krijgsmacht. Wagnertroepen betreden de stad Rostov rond 2:15 des nachts en nemen het militaire hoofdkwartier over van waaruit de Russische operaties in Oekraïne zijn geleid. Het Russische leger probeert wegen af te zetten, zoals de snelweg van Rostov naar Moskou. Ook in Moskou zelf zijn straatblokkades door het leger opgetuigd en de stad staat vol met militaire voertuigen.
Nadat duidelijk werd dat Wagner Rostov had ingenomen riep de Gouverneur van Rostov Oblast de inwoners op in kalm te blijven en binnenshuis te blijven. Het Russische Ministerie van Defensie probeert Wagnertroepen te overtuigen om Prigozhin te verlaten, zeggende dat ze “zijn bedrogen en een crimineel avontuur zijn ingetrokken.” Een aantal uren later nemen de Wagnertroepen de stad Voronezh in en zijn duidelijk op weg naar de hoofdstad Moskou.
Rond 10:00 des ochtends geeft president Poetin een toespraak gericht aan het Russische volk, de Krijgsmacht, Wetshandhavers en de Veiligheidsdiensten. Poetin sprak van een gewapende opstand en veroordeelde de actie van Wagner, hij beschuldigd Prigozhin persoonlijk van “landverraad” en “een mes in de rug van ons land en ons volk.”
Ongeveer op datzelfde moment komt de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov naar buiten en geeft aan dat zijn troepen klaarstaan om de opstand met harde hand de kop in te drukken. Russische militaire helicopters openen het vuur op een konvooi van Wagnertroepen die al meer dan halverwege op de weg naar Moskou waren.
De Oekraïense president Volodymyr Zelenskyy reageert op de gebeurtenissen in Rusland en zegt dat “de zwakte van Rusland overduidelijk is” en dat hoe langer Rusland haar troepen en huurlingen in Oekraïne houdt, hoe meer chaos ze uitnodigen binnenslands.
President Poetin tekent een wet waar 30 dagen Staat van Beleg werd afgekondigd. Even later worden de Wagnertroepen gratie beloofd als ze hun wapens neerleggen, volgens TASS nieuwsbureau.
Op zaterdagavond kondigt de Belarussische president Alexander Lukashenko aan dat hij een akkoord heeft onderhandeld met Prigozhin welke de situatie gaat de-escaleren.
Prigozhin heeft daarna aangekondigd dat zijn troepen, die onderweg waren naar Moskou, zouden terugkeren naar de basissen om bloedvergieten te voorkomen. Ook is overeengekomen dat hij niet zal worden vervolgd voor de gepoogde staatsgreep en dat hij gaat verhuizen naar Belarus.
Prigozhin verliet Rostov met zijn Wagnertroepen terwijl ze worden toegejuicht door de lokale bevolking.
De overeenkomst
De volgende dingen zijn overeengekomen na onderhandelingen tussen Lukashenko en Prigozhin.
- Minister van Defensie Sergei Shoigu zal worden ontslagen na 11 jaar in het ambt;
- de Wagnertroepen worden geïntegreerd in het Russische leger en worden niet vervolgd voor hun rol in de opstand; en
- Yevgeny Prigozhin verhuist naar Belarus en zal niet worden vervolgd.
Een belangrijke uitkomst van deze hele situatie is dat Belarus zich nu niet meer als junior partner hoeft te gedragen. Lukashenko kan nu opstaan en zekere invloed over Poetin uitoefenen door te beargumenteren dat hij zijn regime heeft gered van de ondergang.
De Russische regering heeft in feite alle eisen van de Wagnergroep en Prigozhin ingewilligd en heeft daarmee een punt van zwakte getoond aan de Russische bevolking en de buitenwereld.