Het Leidens Ontzet is een jaarlijks volksfeest in Leiden dat de herdenking markeert van een sleutelmoment in de Nederlandse geschiedenis. Tijdens het feest wordt de belegering van Leiden door de Spanjaarden tijdens de Tachtigjarige Oorlog en de uiteindelijke bevrijding van de stad op 3 oktober 1574 herdacht. Dit historische moment wordt gevierd met festiviteiten, optochten en traditioneel voedsel en het is een van de meest geliefde nationale feestdagen in Nederland. In 1573-1574 werd Leiden belegerd door de troepen van de Spaanse hertog van Alva. De stad werd omsingeld en afgesneden van voedsel en hulpbronnen. De inwoners van Leiden hielden echter moedig stand tegen de belegering, ondanks de ontberingen en honger.
De redding van Leiden was te danken aan een gedurfde onderneming geleid door de Watergeuzen. Op 3 oktober 1574 slaagden ze erin om de dijken rondom Leiden door te steken, waardoor het omringende land onder water kwam te staan. Hierdoor konden schepen met voedsel en versterkingen de stad bereiken. De jonge Leidenaar Cornelis Joppenszoon zou buiten de muren een ketel met hutspot hebben gevonden die de Spanjaarden hadden achtergelaten. Hij nam de ketel terug naar de stad en at ervan samen met zijn stadsgenoten.
Tegenwoordig is het Leidens Ontzet, of het 3 Oktoberfeest nog steeds erg populair in Leiden. Er wordt traditiegetrouw haring en wittebrood uitgedeeld, en veel mensen eten hutspot die avond. ’s Avonds staat Leiden in het teken van feest waar het bier rijkelijk vloeit. In een tijd waar steeds meer oude feesten de tand des tijds niet overleven, is het Leids Ontzet een goed voorbeeld van een volksfeest waar veel volksfeesten nog een puntje aan kunnen zuigen.