In Syrië hebben de rebellen in een recordtijd het land overgenomen. Minder dan twee weken heeft het offensief geduurd. En nu zijn ze in de hoofdstad, Damascus, en president Bashar al-Assad is gevlucht. Het tijdperk-Assad lijkt nu dan toch echt voorbij.
Ze maakten een snelle opmars. In een paar dagen tijd namen de rebellen de steden Aleppo, Latakia, Hama en Homs in. Maar het belangrijkste doelwit bleef nog even uit. Maar nu zijn ze daar. De rebellen hebben de hoofdstad Damascus verovert. En president, of moet ik zeggen oud-president, Bashar al-Assad is gevlucht, al weet niemand nog waarheen. Volgens de Russen is hij niet naar Rusland aan het reizen. Er zijn zelfs enkelen die beweren dat Assad dood is.
De premier van Syrië, Mohammad Ghazi al-Jalali, is in contact met de rebellen en stelt eerlijke en vrije verkiezingen te willen houden, “zodat iedereen kan stemmen op iemand naar keuze”. Premier al-Jalali is nog maar relatief kort premier. Toenmalig president Assad stelde hem in september aan als opvolger van premier Hussein Arnous, die vier jaar zat. Of en wanneer die vrije verkiezingen zouden komen is nog onduidelijk, maar wat duidelijk is is dat een nieuwe wind gaat waaien in Syrië.
Wat ook nog onzeker is is hoe deze rebellen gaan regeren. Een deel van deze oppositietroepen zijn Islamitisch fundamentalistisch en een ander deel was simpelweg tegen Assad. Als er vrije verkiezingen komen en dus ook een vernieuwde, democratische, grondwet wordt ingevoerd, kan dat een wedergeboorte van Syrië betekenen, met een mooie toekomst in het vooruitzicht. Maar de recente geschiedenis van landen in het Midden-Oosten die op deze manier van regering wisselden stelt een andere toekomst in het vooruitzicht.
Wat nu?
Nadat de rebellen Damascus binnenkwamen, heeft ook Israël daarop gereageerd. Ze willen zich niet gaan bemoeien met de interne Syrische situatie, maar stellen een bufferzone op meerdere punten aan de grens op. De premier van Syrië zegt dat hij met de rebellenleider heeft gesproken en een “overgangsperiode” hebben besproken. Ook pleitte de premier voor vrije verkiezingen, zodat Syriërs zelf de controle hebben over wie het van Assad overneemt. Het is trouwens ook niet unaniem feestelijk in Damascus. Sommigen proberen Damascus tussen de feestvierders door te ontvluchten.
De rebellen laten ook gevangenen vrij in Damascus. Het is nog onzeker of dit enkel om politieke tegenstanders van oud-president Assad gaat, of dat dit ook andere gevangenen betreft. Dat er zoveel chaos is in Syrië begint ook andere Arabische landen zorgen te maken. Anwar Gargash, de diplomatiek adviseur van de president van de Verenigde Arabische Emiraten is duidelijk:
„Rebellen mogen niet de kans krijgen om te profiteren van politieke vacuüms. Dit is een duidelijke indicatie van politiek falen. Het zo snel vallen van het regime laat dat duidelijk blijken.” — Anwar Gargash, adviseur president VAE
De soevereiniteit van Syrië is volgens Gargash de grootste zorg. Volgens hem maakte oud-president Assad ook geen gebruik van de levenslijn die meerdere Arabische landen hem blijkbaar hebben aangeboden. Hierdoor is hij zelf volledig verantwoordelijk voor de val van zijn regime.
De premier van Syrië is uit zijn huis begeleid om met de rebellen te spreken. Voorafgaand gaf de premier de volgende verklaring:
„Ik ben hier in mijn huis. Ik ben niet weggegaan en dat zal ik ook alleen doen op een vredige manier zodat publieke instanties, staatsinstellingen en faciliteiten hun werk kunnen blijven doen en om voor veiligheid en kalmte voor onze inwoners te zorgen. Ik hoop dat iedereen rationeel nadenkt en zal denken aan zijn thuis- en vaderland. Dit land kan een normaal land zijn. Een land dat goede relaties opbouwt met zijn buren en met de wereld zonder in regionale bondgenootschappen of machtsblokken te stappen. Maar deze kwestie laten we over aan een nieuwe leiding die zal worden gekozen door het Syrische volk. We zijn bereid met ze samen te werken en dat wat ze nodig hebben te faciliteren.” — premier al-Jalali
Vluchtelingen
Na het nieuws dat Assad’s regime was gevallen komen er enorm vele social mediaberichten binnen die stellen dat Syrische vluchtelingen nu dan eindelijk huiswaarts kunnen gaan. Maar het blijft niet bij sociale media. De Turkse minister van Buitenlandse Zaken heeft gezegd dat Syriërs “eindelijk hun eigen land kunnen vormgeven”. Volgens de minister kunnen de miljoenen gevluchte Syriërs terug naar huis gaan.
De Nederlandse regering heeft nog niets gemeld als het gaat om de vluchtelingen, maar minister van Buitenlandse Zaken Caspar Veldkamp heeft al wel lichte bezorgdheid geuit over de snelle opkomst van HTS, de grootste groep rebellen.
„HTS laat zich de laatste jaren gematigd uit. Ik zie tegelijkertijd dat er allerlei mensen zijn in Syrië die wel bezorgd zijn omdat ze weten dat HTS ook voortkomt uit Al Qaida en Al Nusra. Ik denk in het bijzonder dat christelijke groepen of Koerden vragen: wat betekent dat voor ons, en die hele grote zorgen hebben” — minister Veldkamp (NSC)