De minister-president van Frankrijk, Michel Barnier, heeft zojuist een Motie van Wantrouwen niet overleefd. De premier is drie maanden na zijn aantreden door het Franse parlement naar huis gestuurd. De Franse president Emmanuel Macron moet nu een nieuwe premier voorstellen.
De Franse premier Michel Barnier is naar huis gestuurd door het Franse parlement, nadat leden van zowel rechts als links verenigden om Barnier’s regering af te zetten. Van de 577 leden in de Nationale Assemblee stemden 331 tegen de premier. Daarmee kwam het parlement boven de 288 stemmen die nodig waren om de regering weg te sturen. De regering-Barnier was fragiel geworden nadat hij maandag probeerde een deel van zijn begroting door te drukken.
Het is sinds 1962 niet voorgekomen dat een Franse regering een motie van wantrouwen verloor. Door het verliezen van deze stemming lijkt Barnier de kortst zittende premier van Frankrijk te worden. Zijn kabinet zal nu demissionair verdergaan tot president Macron een nieuwe premier aanstelt. Dat gaat overigens nog wel een hele klus worden, aangezien de president zich al op glad ijs begeeft.
Premier Barnier
Barnier kon premier worden doordat president Macron vervroegde verkiezingen uitschreef na de nederlaag van zijn partij, Renaissance (RE), bij de Europese verkiezingen. Hij hoopte hiermee de stijgende invloed van Marine Le Pen’s Rassemblement National (RN) de kop in te drukken. De enige manier waarop Macron dat kon doen was door samen te werken met extreemlinks om rechts te verslaan.
De enige premier die door het parlement zou komen om een minderheidsregering te leiden was Michel Barnier, voormalig onderhandelaar namens de EU voor Brexit, en hij kreeg hiervoor steun van Marine Le Pen. Maar die steun komt nu ten einde. Haar partij RN heeft voor de motie van wantrouwen gestemd, waardoor de motie de meerderheid verkreeg om de premier af te zetten. De stabiliteit van de regering lag al in het toilet, maar de eerste grote test op maandag was de genadeklap. Premier Barnier voelde zich gedwongen een riskant grondwettelijk mechanisme in te schakelen waarmee hij een stemming in het parlement voor zijn begroting kon omzeilen. Tot grote onvrede van, onder andere, Le Pen.
Deze onvrede werd gebruikt door links, die Barnier sowieso al ten val wilden brengen, om een motie van wantrouwen in te dienen. Terwijl premier Barnier nog zijn verdediging wilde geven, werd het al snel duidelijk dat de kans dat zijn regering bleef zitten nihil was. Het ene na het andere parlementslid kwam naar buiten met steun voor de motie. In het begin leek het nog alsof premier Barnier steeds akkoorden kon sluiten met Marine Le Pen, maar die wil is nu overduidelijk uitgewerkt.
President Macron
De president zit ook niet in de lekkerste positie mogelijk. Hij is volgens de peilingen op zijn minst populaire moment van zijn presidentschap. Volgens de Politico Approval Rating stemt 23 procent Goedkeurend over de president en 76 procent Afkeurend. Dat is een netto goedkeuring van -53 procent. Het is echter Macron die nu een nieuwe premier moet vinden die door het parlement wordt geaccepteerd. Kan Macron überhaupt wel een kandidaat vinden die door het extreem verdeelde parlement kan worden gedragen?
Het is ook onmogelijk voor president Macron nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Volgens artikel 12 van de Franse grondwet moet er minimaal één jaar tussen twee door de president uitgeschreven verkiezingen zitten. Dat betekent dat Macron nog een half jaar geen verkiezingen mag uitschrijven. Hij heeft er dus alle belang bij om zo snel mogelijk weer een premier te hebben. Na de verkiezingen, die Macron zelf heeft uitgeschreven, was zijn partij enorm verzwakt in het parlement en moest hij zakendoen met het linkse blok. Maar het bleek dat hij meer voor elkaar kreeg met Marine Le Pen, die premier Barnier in het begin nog accepteerde.
De politieke chaos in Frankrijk is bij lange na niet nieuw, maar het is wel op te merken dat deze escalatie een nieuw dieptepunt is. Kortst zittende premier van een zeer impopulaire president. Gelukkig, voor Macron dan, is hij niet zo impopulair als zijn directe voorganger, François Hollande, die het presidentschap verliet met 4 procent Goedkeuring en 70 procent Afkeuring. Een netto goedkeuring van -66 procent dus. Wat dat betreft heeft Macron het wel íets beter getroffen.
Er zijn steeds meer oproepen van Fransen dat president Macron beter kan opstappen. Een recente peiling laat zien dat 62 procent van de Fransen vindt dat Macron beter direct kan verdwijnen. Bij aanhangers van Le Pen ligt dat percentage nóg hoger, namelijk ruim 87 procent. Marine Le Pen kan wel eens de frontrunner worden om de volgende presidentsverkiezingen te winnen. Dat is, zolang deze worden gehouden voor 31 maart 2025. Er hangt een mogelijke veroordeling boven haar hoofd voor het ‘onrechtmatig gebruik’ van Europese fondsen. Le Pen heeft deze aantijgingen altijd ontkend. Maar de mogelijke veroordeling kan ervoor zorgen dat zij vanaf dat moment voor vijf jaar niet meer verkiesbaar kan zijn. Het is dus geen geheim dat Le Pen een bijzonder belang heeft bij zeer vroege presidentsverkiezingen.