Wat ze in België het ‘cordon sanitaire’ noemen, heet in Duitsland de Brandmauer. De constructie om het rechts-conservatieve AfD uit elke mogelijke bestuurslaag te houden lijkt dan toch langzaamaan krassen te krijgen.
Verschillende landen hebben een zogenaamd ‘cordon sanitaire’ om bepaalde partijen buiten elke mogelijke regering te houden. In België houden de conventionele politieke partijen op die manier het Vlaams nationalistische Vlaams Belang uit de regering. Maar deze uitsluitingssystemen laten al langere tijd scheuren zien.
Zo werd de PVV voor twee periodes uitgesloten voor regeringsdeelname op basis van de ‘minder Marokkanen’-ophef. De PVV zit nu dan tóch in de Nederlandse regering. In Vlaanderen gaat het nog niet zo snel. Daar moet Vlaams Belang het doen met één gekozen burgemeester en enkele lokale coalities. Maar het cordon breekt.
En nu dus ook in Duitsland. Daar werd de zogenoemde ‘Brandmauer’ gebruikt om elke vorm van uitvoerende verantwoordelijkheid uit de handen van de Alternative für Deutschland (AfD) te houden. Elk voorstel dat AfD in de Bundestag zou doen, werd per definitie afgeschoten, vanwege de afzender.
Maar nu gaan de grootste rechts-conservatieve partijen, de CDU en CSU, samen ook wel ‘der Union’ of ‘Unionsparteien’ tóch samenwerken met AfD. Het begint op het thema migratie, zo geeft de kanselierskandidaat van AfD, Alice Weidel, op X aan. Ze schrijft dat de ‘brandmuur is gevallen’ en dat de Union nu met haar AfD zal samenwerken op migratie. Ook geeft ze daarbij aan dat de Union wel aan die afspraak moet worden gehouden, maar dat er stappen gezet worden.
Politieke wildernis
Sinds de oprichting van het AfD in 2013 zitten ze al in de politieke wildernis. Alle partijen sluiten AfD uit, net als het extreemlinkse Die Linke. Toenmalig bondskanselier Angela Merkel (CDU) wilde in 2017 liever met de SPD in een Grote Coalitie (Große Koalition) regeren dan dat ze met een ideologisch dichterbij staande partij, zoals AfD, zouden werken. Deels door dit soort beslissingen kreeg de Union ook de verkeerde reputatie, als een partij van links. De enige component van de Union die nog écht als rechts en conservatief werd gezien was de CSU uit Beieren, toen onder leiding van Horst Seehofer, bekend van zijn afkeer voor Die Grünen.
Maar de CDU staat nu onder leiding van Friedrich Merz en de CSU onder leiding van de Beierse premier Markus Söder. Beide Merz en Söder staan ferm aan de rechterkant, zoals de Union ook decennialang bekendstond. Het is niet voor niets dat de leider van de CSU en kanselierskandidaat in 1980, Franz Joseph Strauß, het ooit zo treffend zei: Rechts van ons is enkel de muur (Rechts neben uns ist nur noch die Wand). Maar dit motto heeft de CDU onder kanselier Merkel losgelaten, met uitzondering van Friedrich Merz.
Merz was lang de grootste vijand, zowel ideologisch als qua kracht, binnen de CDU van Merkel. Toen Merkel de welbekende ‘wir schaffen das’ uitspraak maakte, zei Merz ook dat dit niet in zijn naam was. Horst Seehofer nam er toentertijd ook afstand van. Maar rechts van CDU/CSU is dus wel een partij, en dat is het AfD. Maar AfD heeft CDU/CSU nodig voor het uitvoeren van hun agenda. En, ze willen het misschien niet toegeven, maar Friedrich Merz heeft straks als bondskanselier óók AfD nodig voor het uitvoeren van zijn agenda. Want Die Linke, de Groenen en de SPD gaan het niet doen. De FDP zou het waarschijnlijk zodanig afzwakken dat het Merkel V zou worden.
De eerste stap is dus gezet, maar wat er nog volgt is onduidelijk. Dat valt nog maar te bezien.
Volg de belangrijkste internationale ontwikkelingen nú bij Pitloos! Uitgebreid nieuws mét diepgaande analyses om niets te missen en alles duidelijk te maken.